Łączenie drewna za pomocą metody jaskółczego ogona

Połączenia ciesielskie nierozerwalnie wiążą się z budownictwem drewnianym, którego korzenie sięgają czasów bardzo odległych.

Jaskółczy ogon - metoda łączenia

Połączenie na tzw. „jaskółczy ogon” jest jednym z popularniejszych historycznie połączeń ciesielskich. Używało się ich przy konstrukcji wiejskich chat czy kościołów budowanych z bali, a także w pierwszych budynkach szkieletowych np. tych wykonywanych metodą „muru pruskiego”. Do tej pory jest to częste połączenie stosowane w konstrukcjach dachowych. Jeden z najstarszych zachowanych polskich przykładów, gdzie wykorzystano złącza nakładkowe w formie jaskółczego ogona, to więźba dachowa kościoła św. Jakuba w Toruniu, pochodząca z początku XVI w. Połączenia ciesielskie to jednak nie tylko duże konstrukcje budowlane. na „jaskółczy ogon” łączy się również elementy szerszych listew, desek czy płyt meblowych np. w skrzyniach, szufladach czy szafach.Najstarsze połączenia tego typu odkryto w Egipcie w skrzyniach trumien, w których chowane były mumie zmarłych, pochodzących z trzeciego tysiąclecia p.n.e. Ponownie do łask metoda ta powróciła w połowie XV wieku.

Łączenie drewna - z wykorzystaniem metody jaskółczego ogonu

Z technicznego punktu widzenia jest to połączenie kątowe elementów z drewna litego. Jeden z łączonych elementów wyposażony jest w wystające trapezoidalne trzpienie (ogony), które mocowane są do wyciętych w drugim elemencie otworów (gniazd). Zaletą tego połączenia jest duża wytrzymałość na rozciąganie. Może to być również złącze klejone, co jeszcze bardziej poprawia jego nośność. Rozróżniamy dwa typu złączy na „jaskółczy ogon”– otwarte i półkryte. w połączeniu półkrytym powierzchnie czołowe "jaskółek" pozostają niewidoczne. Ręczne wykonanie tego typu węzłów wymaga ogromnej precyzji i świadczy o wielkim kunszcie cieśli, który je tworzy. Tradycyjnie używa się do tego dłuta i pobijaka, ale obecnie na rynku dostępne są różnego rodzaju kształtki czy przystawki do frezarek, które ułatwiają pracę rzemieślnikom. W minionych epokach podczas produkcji mebli, widoczne fragmenty połączenia na „jaskółczy ogon” bywały ukrywane pod warstwą forniru. Obecnie jest ono elementem dekoracyjnym, nadającym charakter meblom, w którym zostało użyte. Bywa nawet elementem charakterystycznym kolekcji czy sygnaturą jej projektanta. Precyzyjnie wykonane dodaje uroku i daje wrażenie doskonałego połączenia tradycji z nowoczesnością.